Het omgevingsplan van rechtswege

Het omgevingsplan bevat algemene regels van de gemeente voor de fysieke leefomgeving. Als de Omgevingswet in werking treedt, heeft iedere gemeente direct een omgevingsplan van rechtswege. Dit wordt het tijdelijke deel van het omgevingsplan genoemd. Dit tijdelijke deel bestaat uit twee onderdelen: (1) alle bestaande ruimtelijke plannen (zoals het bestemmingsplan) en (2) de bruidsschat.  

(1) Bestaande ruimtelijke plannen

In de Omgevingswet staat welke plannen onderdeel gaan uitmaken van het tijdelijke deel van het omgevingsplan. Dit is bijvoorbeeld het geheel van bestaande ruimtelijke plannen, zoals bestemmingsplannen, wijzigingsplannen, uitwerkingsplannen, beheersverordeningen, exploitatieplannen, voorbereidingsbesluiten en inpassingsplannen. Ook de archeologieverordening, geurverordening, bepaalde regels uit de erfgoedverordening, de verordening over hemelwater en grondwater en besluiten over hogere waarden bij geluidhinder gaan direct op in het tijdelijke deel van het omgevingsplan. Tot slot zullen ook de bodemkwaliteitskaart en een bodemfunctieklassenkaart deel uitmaken van het tijdelijke deel van het omgevingsplan.

(2) Bruidsschat

Ook de algemene regels die nu landelijk zijn geregeld, worden opgenomen in het tijdelijke deel van het omgevingsplan. Denk hierbij aan de algemene regels over bouwen uit het bouwbesluit of de algemene milieuregels zoals over geluid, geur, trillingen of stof uit het Activiteitenbesluit. De overgang van deze regels naar het omgevingsplan wordt de bruidsschat genoemd. Deze bruidsschat is opgesteld om een rechtsvacuüm te voorkomen. Ook deze algemene regels zullen dus bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet nog tijdelijk blijven gelden.

De Bruidsschat

Onder de Omgevingswet verhuizen regels van het Rijk dus naar gemeenten. Gemeenten moeten uiteindelijk zelf een afweging maken over hoe ze deze onderwerpen lokaal willen regelen. Het is niet mogelijk voor gemeenten en waterschappen om al deze regels voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet over te zetten en daar afwegingen over te maken. Daarom is de bruidsschat opgesteld. Dit is een pakket landelijke regels dat automatisch onderdeel uitmaakt van het omgevingsplan.

Welke regels vallen onder de bruidsschat?

Bij de activiteiten die onder de Omgevingswet van rijksregels naar lokale regels verhuizen, gaat het vooral om lokale vraagstukken. Denk aan geur, horeca of lozingen van huishoudens. De gemeenten zullen gaan besluiten hoe ze die onderwerpen regelen. Een belangrijk deel van deze regels staat vóór inwerkingtreding van de Omgevingswet in verschillende besluiten en regelingen, zoals:

• Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling
• Besluit omgevingsrecht
• Besluit lozen buiten inrichtingen
• Besluit lozing afvalwater huishoudens
• Bouwbesluit 2012
• Woningwet

Gelijkwaardige regels

Het is goed om te weten dat de regels niet allemaal in precies dezelfde bewoordingen terugkomen in de bruidsschat voor het omgevingsplan. Dat kan bijvoorbeeld niet omdat de Omgevingswet verschillende nieuwe begrippen kent en deze begrippen niet aansluiten op het huidige geldende recht. Ook kan de vorm van de regels veranderen. Zo zullen meerdere regels als algemene regels worden geformuleerd die gelden voor burgers en bedrijven. Om deze overgang goed te laten verlopen, bepaalt de Omgevingswet dat de bruidsschat bestaat uit rijksregels of daaraan gelijkwaardige regels.

Wijzigen of laten vervallen Bruidsschat regels 

Vanaf het moment van inwerkingtreding van de Omgevingswet kunnen gemeenten de bruidsschatbepalingen van het omgevingsplan wijzigen of laten vervallen. Het is niet de verwachting dat gemeenten dit op korte termijn na de inwerkingtreding zullen doen, maar de mogelijkheid is er wel.

Uiteindelijk gaan gemeenten met alle regels aan de slag bij het opstellen van een nieuw omgevingsplan. Het wijzigingen/vaststellen van dit nieuwe deel van het omgevingsplan kan ook thematisch of per gebied gebeuren. De overgangsfase duurt tot eind 2031.

Provincies geen bruidsschat

De provincies krijgen geen bruidsschat. Provincies moeten hun omgevingsverordening af hebben als de Omgevingswet in werking treedt en hebben daarom geen bruidsschat nodig.

Conclusie

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal er direct een omgevingsplan ontstaan dat bestaat uit de bestaande ruimtelijke plannen en de bruidsschat. De bruidsschat bevat regels die nu landelijk gelden maar door de Omgevingswet worden overgeheveld naar de gemeenten. Het gaat daarbij om lokale vraagstukken. Gemeenten moeten het behoud van de regels zelf gaan afwegen. Gemeenten hebben hiertoe de tijd tot eind 2031.

Heeft u een vraag over het omgevingsplan van rechtswege of over de bruidsschat? Of wilt weten wat deze wijzigingen concreet inhouden voor uw situatie? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

Hoe blijft u op de hoogte?

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet ontstaan nieuwe kansen en uitdagingen. Een goede voorbereiding hierop is van groot belang: wijzigen vergunningsprocedures? Leiden termijnoverschrijdingen nog automatisch tot het ontstaan van een vergunning? Hoe lang zal een vergunningsprocedure duren onder de Omgevingswet? En wat gebeurt er met een vergunningsaanvraag die vóór de invoering van de Omgevingswet wordt ingediend? Op deze vragen en meer geven wij de aankomende weken in verschillende blogs antwoord. In ons volgende blog gaan wij in op het nieuwe gedeelte van het omgevingsplan. Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Klik hier voor een overzicht van alle geschreven blogs.