Tenuitvoerlegging vonnissen post-Brexit: hoe nu verder?

Voorheen werd dit geregeld door de Brussel I-bis verordening. Op grond van de Brussel I-bis verordening wordt een in een lidstaat gegeven beslissing automatisch erkend in andere lidstaten van de EU en kan derhalve aldaar ten uitvoer worden gelegd. Hier is geen afzonderlijke procedure voor nodig. Dit betekent (onder meer) dat op basis van een Brits vonnis beslag kon worden gelegd op het vermogen van een schuldenaar in Nederland (en vice versa). Daarvoor hoefde de schuldeiser niet langs de rechter van het land waarin het vonnis ten uitvoer wordt gelegd. Door de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU is het Verenigd Koninkrijk geen partij meer bij de Brussel I-bis verordening. Dit betekent dat voor de tenuitvoerlegging van een Brits vonnis in Nederland en vice versa niet meer kan worden teruggevallen op de Brussel I-bis verordening.

Of de EU en het Verenigd Koninkrijk de leemte van het wegvallen van de Brussel I-bis verordening (gedeeltelijk) zullen opvullen is nog maar de vraag. Hoewel op dit vlak veel onzekerheid heerst, zijn er enkele verdragen die een oplossing kunnen bieden, namelijk het Verdrag van Lugano, het Haags Forumkeuzeverdrag en het Nederlands-Brits Executiebedrag. Deze verdragen zullen hierna kort de revue passeren.

Verdrag van Lugano

Het Verdrag van Lugano regelt de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. Naast de lidstaten van de EU zijn ook IJsland, Noorwegen en Zwitserland partij bij het Verdrag van Lugano. Hoewel het Verenigd Koninkrijk nog geen partij is bij het Verdrag van Lugano, heeft het inmiddels wel een formeel verzoek tot toetreding tot dit verdrag ingediend. De lidstaten die partij zijn bij het Verdrag van Lugano dienen dit verzoek goed te keuren alvorens het Verenigd Koninkrijk kan toetreden. Na eenstemmige goedkeuring duurt het nog drie maanden voordat het Verdrag van Lugano in werking treedt voor het Verenigd Koninkrijk.

De bepalingen van het Verdrag van Lugano zijn voor een groot deel gelijk aan de bepalingen van de Brussel I-bis verordening en is daarmee een goed alternatief. Indien het Verenigd Koninkrijk toetreedt tot het Verdrag van Lugano, zullen de gevolgen van de Brexit voor de tenuitvoerlegging van vonnissen dan ook enigszins beperkt blijven.

Haags Forumkeuzeverdrag

Partijen die zijn overeengekomen dat alleen de Nederlandse rechter of alleen de Britse rechter bevoegd is om hun geschillen te beslechten (een exclusieve forumkeuze), kunnen ook een beroep doen op het Haags Forumkeuzeverdrag. Op grond van dit verdrag kan een beslissing van een gerecht uit een verdragsstaat in een andere verdragsstaat worden erkend en ten uitvoer worden gelegd. Het Haags Forumkeuzeverdrag is op 1 oktober 2015 in werking getreden voor alle EU-landen, Mexico en Singapore. Vanwege haar uittreding uit de EU, heeft het Verenigd Koninkrijk het verdrag opnieuw geratificeerd op 28 september 2020. Het verdrag is in het Verenigd Koninkrijk in werking getreden op 1 januari 2021.

Nu het Verenigd Koninkrijk geen beroep meer kan doen op de Brussel I-bis verordening, kan het Haags Forumkeuzeverdrag een grotere rol gaan spelen bij de tenuitvoerlegging van vonnissen. Er worden wel enkele eisen aan een forumkeuzebeding gesteld, wil het onder de reikwijdte van het verdrag vallen. Partijen dienen bij het opstellen van een overeenkomst en een forumkeuzebeding rekening te houden met deze eisen.

Hoewel het belang van het Haags Forumkeuzeverdrag toeneemt, heerst nog wel onduidelijkheid over de toepasselijkheid ervan. De vraag rijst of het Haags Forumkeuzeverdrag ook van toepassing is op overeenkomsten inhoudende een exclusief forumkeuzebeding opgesteld vóór 1 januari 2021. Het Verenigd Koninkrijk heeft gezegd dat het verdrag van toepassing zal zijn op alle overeenkomsten die zijn gesloten na 1 oktober 2015, de datum waarop het Verenigd Koninkrijk als EU-lidstaat tot het verdrag is toegetreden. De EU neemt een ander standpunt in. Zij stelt dat het verdrag alleen van toepassing is op overeenkomsten die na 1 januari 2021 worden gesloten, de datum waarop het Verenigd Koninkrijk als volwaardig lid tot het verdrag is toegetreden. Het is onduidelijk of het Verenigd Koninkrijk en de EU hier nadere regels over zullen opstellen. De tijd zal het leren.

Om het zekere voor het onzekere te nemen, kunnen partijen er voor kiezen om ingeval een overeenkomst is gesloten na 1 oktober 2015, maar vóór 1 januari 2021 een nieuw forumkeuzebeding overeen te komen. Het is in ieder geval raadzaam om hier juridisch advies over in te winnen. Heeft u hier vragen over, dan adviseren de specialisten van LXA u graag.

Nederlands-Brits Executieverdrag

In verband met de erkenning en tenuitvoerlegging van Nederlandse vonnissen in het Verenigd Koninkrijk (en vice versa) kan worden terug gevallen op het uit 1968 stammende Nederlands-Brits Executieverdrag. Het Nederlands-Brits Executieverdrag kent wel enkele beperkingen. Het regelt namelijk alleen maar de erkenning en tenuitvoerlegging van vonnissen waarin een geldvordering is toegewezen. Andere vorderingen vallen buiten het werkingsgebied van dit verdrag. Het Nederlands-Brits Executieverdrag biedt aldus niet in alle gevallen een oplossing.

Conclusie

Met de Brexit is de toepasselijkheid van een belangrijk verordening voor het tenuitvoerleggen van Britse vonnissen in Nederland en Nederlandse vonnissen in het Verenigd Koninkrijk komen te vervallen. Hoewel bestaande verdragen handvatten bieden voor de tenuitvoerlegging van vonnissen over en weer in beide landen, heerst nog de nodige onduidelijkheid. Het is daarom raadzaam advies in te winnen voordat een procedure wordt gestart tegen een partij in het Verenigd Koninkrijk. Verder is het zinvol om overeenkomsten met partijen in het Verenigd Koninkrijk te laten controleren op (onder meer) een adequaat beding dat de beslechting van onverhoopte geschillen regelt.

Wilt u meer weten over de tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen in Nederland of Nederlandse vonnissen in het buitenland of heeft u vragen over het inrichten van overeenkomsten in dit licht? De specialisten van LXA adviseren u graag.