OVERGANGSRECHT OMGEVINGSWET: NIEUWSTE VERSIE AERIUS OOK VAN TOEPASSING BIJ OUDERE AANVRAGEN

Overgangsrecht

Zoals uitgelegd in ons blog over de Omgevingswet, geldt voor de aanvraag van vergunningen van voor 1 januari 2024 het oude recht. Dit betekent dat de vergunningverlener (het bevoegd gezag) de oude regels moet toepassen bij zijn beoordeling of de vergunning kan worden verleend. Dit oude recht blijft van toepassing totdat de vergunning onherroepelijk is.

Deze regel geldt ook voor de aanvraag van een omgevingsvergunning voor activiteiten op basis van de Wet natuurbescherming van voor 1 januari 2024. Bijvoorbeeld in het geval dat een activiteit mogelijk leidt tot een toename van stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden. In artikel 2.9 van de Aanvullingswet natuur Omgevingswet is namelijk opgenomen dat als voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet een aanvraag om een besluit op grond van de Wet natuurbescherming is ingediend, het oude recht van toepassing blijft.

Uitspraak Afdeling

In de uitspraak van 4 september 2024 wijkt de Afdeling af van het voorgeschreven overgangsrecht. In deze zaak gaat het over een natuurvergunning verleend voor het uitbreiden en wijzigen van een varkenshouderij. Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant heeft de vergunning verleend, omdat de aangevraagde situatie niet leidt tot een toename van stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden. Een natuurorganisatie is tegen de verlening van de vergunning opgekomen, omdat zij van mening is dat de vergunde activiteit wel leidt tot een toename van stikstofdepositie.

Door de varkenshouderij wordt namelijk gewerkt met een emissiearm stalsysteem met een biologische combiluchtwasser. Deze luchtwasser zou de ammoniakemissie met 85% verminderen. Volgens de natuurorganisatie is het effect van de luchtwasser onzeker en had dit effect niet mogen worden betrokken in de beoordeling van de aanvraag. De Afdeling oordeelt dat het onderzoek naar de luchtwasser inderdaad te beperkt is van opzet om daaraan de vereiste zekerheid te ontlenen dat door het gebruik van de luchtwassers de beoogde ammoniakvermindering wordt gehaald. De Afdeling vernietigt daarom het besluit en draagt het college op om een nieuw besluit te nemen.

De Afdeling wijst het college daarbij expliciet op het overgangsrecht. Het oude recht is van toepassing op de vergunningverlening, omdat de aanvraag is gedaan voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Op basis van de oude regels moet voor de berekening van de stikstofdepositie gebruik worden gemaakt van de AERIUS Calculator versie 2023. Dat geldt ook als er daarna een nieuwere versie beschikbaar is. Volgens de Afdeling zou het toepassen van de verouderde versie van AERIUS Calculator leiden tot strijd met de Europese regels voor natuurbescherming. Daaruit volgt namelijk het uitgangspunt dat het onderzoek naar de effecten van de stikstofdepositie (een voortoets of passende beoordeling) is gebaseerd op de beste wetenschappelijke kennis.

Daarom ziet de Afdeling aanleiding om af te wijken van de eerbiedigende werking van het overgangsrecht. Dit betekent dat bij het beslissen op een aanvraag om een natuurvergunning die dateert van vóór 1 januari 2024, de versie van AERIUS Calculator moet worden gebruikt die op grond van artikel 1.4, eerste lid, van de Omgevingsregeling en bijlage II bij de Omgevingsregeling, geldt op het moment van het nemen van het nieuwe besluit.

Nieuwe versie AERIUS Calculator

Dat de Afdeling juist op dit moment uitspraak doet over het overgangsrecht, is niet vreemd. Per 1 oktober 2024 is er namelijk een nieuwe versie van de AERIUS Calculator. In deze versie 2024 zijn de recente inzichten uit wetgeving, metingen en wetenschappelijk onderzoek over de stikstofuitstoot en -neerslag verwerkt. Op deze manier wordt bij toestemmingverlening uitgegaan van de meest actuele gegevens. Vanaf 1 oktober 2024 schrijft de Omgevingsregeling voor om AERIUS Calculator versie 2024 te gebruiken voor toestemmingverlening.

Bij lopende procedures betekent dit dat er een nieuwe berekening moet worden uitgevoerd ten aanzien van de stikstofdepositie. De uitkomsten van een berekening met versie 2024 (de versie na 1 oktober) kunnen namelijk anders zijn dan bij berekeningen in de huidige versie van 2023. Na de uitspraak van de Afdeling moet deze nieuwe berekening dus ook worden gemaakt voor aanvragen van voor 1 januari 2024, waarop het oude recht van toepassing is.

Conclusie

Per 1 oktober 2024 moet de nieuwe versie van de AERIUS Calculator worden betrokken in de beoordeling van een aanvraag voor een Natura 2000-activiteit op basis van de Omgevingswet. Door de uitspraak van de Afdeling moet deze nieuwe versie ook worden toegepast bij de vergunningverlening van een activiteit op basis van de oude Wet natuurbescherming (waarop het overgangsrecht van toepassing is). Er wordt dan ook geadviseerd om in alle lopende procedures een nieuwe berekening op te stellen aan de hand van de nieuwe versie van AERIUS Calculator.

Heeft u verder vragen over het overgangsrecht van de Omgevingswet, de aanvraag van een natuurvergunning of andere vragen over omgevingsrecht en natuurbescherming? Neem dan vrijblijvend contact op met onze Omgevingsrechtspecialisten.