Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. In deze Omgevingswet zijn 26 wetten over diverse onderwerpen samengebracht. Te denken valt aan regels over bouwwerken, infrastructuur, water(systemen), bodem en lucht, landschappen en natuur en cultureel erfgoed en werelderfgoed, oftewel: de regels over de fysieke leefomgeving. En ook honderden algemene maatregelen van bestuur (amvb’s) en ministeriële regelingen moeten eraan geloven. Zij worden samengebracht in slechts vier amvb’s en één enkele Omgevingsregeling. In blog 5 gingen wij al in op de procedure en rechtsbescherming bij het wijzigen van het omgevingsplan. In dit blog gaan wij in op de voorbereidingsprocedures en rechtsbescherming bij de omgevingsvergunning.

De voorbereidingsprocedures

De voorbereidingsprocedures voor het nemen van een besluit bij een omgevingsvergunning worden geregeld in de Algemene wet bestuursrecht. Deze voorbereidingsprocedures blijven op grote lijnen hetzelfde onder de Omgevingswet. Ook onder de Omgevingswet geldt dat bij het nemen van een besluit over een omgevingsvergunning twee verschillende voorbereidingsprocedures mogelijk zijn:

• De reguliere voorbereidingsprocedure;
• De uitgebreide voorbereidingsprocedure.

Deze voorbereidingsprocedures gelden alleen als een omgevingsvergunning nodig is. Is er sprake van een vergunningsvrije situatie, dan hoeft dus geen omgevingsvergunning te worden aangevraagd. Voorbeelden hiervan zijn de vergunningvrije bouwactiviteiten die wij hebben besproken in blog 9.

De procedures en rechtsbescherming

Een vergunningaanvraag kan worden ingediend via het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). De vergunningverlener bepaalt vervolgens of de reguliere of de uitgebreide voorbereidingsprocedure van toepassing is. Bij deze voorbereidingsprocedures horen verschillende termijnen en vormen van rechtsbescherming.

Hierna bespreken we eerst op hoofdlijnen de reguliere voorbereidingsprocedure. Daarna bespreken we op hoofdlijnen de uitgebreide voorbereidingsprocedure.

De reguliere voorbereidingsprocedure

De aanvraag

Zoals gezegd kan een vergunningaanvraag worden ingediend via het DSO. De ontvangst van de vergunningaanvraag wordt door de vergunningverlener bevestigd. Daarnaast wordt zo snel mogelijk medegedeeld:

1. Welke voorbereidingsprocedure van toepassing is;
2. De beslistermijn die van toepassing is;
3. De tegen het besluit openstaande rechtsmiddelen.

Vanaf het moment dat de vergunningaanvraag wordt ontvangen door de vergunningverlener gaat een termijn lopen. Uitgangspunt is dat de vergunningverlener binnen acht weken op de aanvraag beslist.

Opschorten beslistermijn

Het bevoegd bezag controleert of de aanvraag volledig is. Is de aanvraag onvolledig, dan verzoekt de vergunningverlener de vergunningaanvrager zijn aanvraag verder aan te vullen. Totdat er is aangevuld, wordt de beslistermijn opgeschort.

Verlenging beslistermijn

Het is mogelijk dat de termijn van acht weken onvoldoende is voor de vergunningverlener om op de aanvraag te beslissen. De vergunningverlener kan deze dan met zes weken verlengen. Verlenging is slechts éénmaal mogelijk.

Besluit over de omgevingsvergunning

Uiteindelijk volgt een besluit op de aanvraag om een omgevingsvergunning. In dit besluit staat dat de omgevingsvergunning wordt verleend of geweigerd. Ook vermeldt de vergunningverlener: 1) door wie; 2) binnen welke termijn; en 3) waar bezwaar kan worden gemaakt of beroep kan worden ingesteld.   

Gebruik omgevingsvergunning

De omgevingsvergunning treedt in werking de dag nadat de vergunningverlener officieel bekendmaakt dat de vergunning wordt verleend. Vanaf dat moment mag er gebruik worden gemaakt van de vergunning. Let op: het is mogelijk voor belanghebbenden om nog bezwaar te maken tegen deze vergunning. Dat de omgevingsvergunning mag worden gebruikt, betekent niet dat deze onaantastbaar. De vergunning kan in een bezwaar- of beroepsprocedure nog worden gewijzigd of ingetrokken.

De uitgebreide voorbereidingsprocedure

De aanvraag

Ook deze voorbereidingsprocedure start vanaf het moment dat een vergunningaanvraag wordt ingediend via de DSO. De ontvangst van de vergunningaanvraag wordt bevestigd. Daarna wordt zo snel mogelijk medegedeeld:

1. Welke voorbereidingsprocedure van toepassing is;
2. De beslistermijn die van toepassing is;
3. De tegen het besluit openstaande rechtsmiddelen.

Na ontvangst van de vergunningaanvraag begint de beslistermijn te lopen. Er staat een beslistermijn van zes maanden.

Publicatie aanvraag

De vergunningverlener publiceert een samenvatting van de aanvraag in een gemeenteblad of provincieblad. Ook wordt de dag van ontvangst van de aanvraag vermeld. Hiermee worden belanghebbenden bij de vergunningaanvraag op de hoogte gesteld.

Opschorten en verlengen beslistermijn

Net zoals bij de reguliere voorbereidingsprocedure kan de vergunningverlener de beslistermijn bij de uitgebreide voorbereidingsprocedure opschorten als de aanvraag nog volledig is.

Voor verlenging van de beslistermijn geldt dat deze één keer met maximaal zes weken kan worden verlengd. De vergunningverlener moet dan goed motiveren waarom een verlenging nodig is.

Terinzagelegging ontwerpbesluit

De vergunningverlener komt met een ontwerpbesluit en legt dit ter inzage voor zes weken. Iedereen kan vervolgens binnen deze zes weken een zienswijze geven op het ontwerpbesluit. Een zienswijze is een schriftelijke of mondelinge reactie op het ontwerpbesluit.

Besluit over de omgevingsvergunning 

Uiteindelijk volgt een besluit op de aanvraag om een omgevingsvergunning. In dit besluit staat dat de omgevingsvergunning wordt verleend of geweigerd. Ook vermeldt de vergunningverlener: 1) door wie; 2) binnen welke termijn; en 3) bij welke rechter beroep kan worden ingesteld.

Gebruik omgevingsvergunning

De omgevingsvergunning treedt in werking de dag nadat de vergunningverlener bekendmaakt dat de vergunning wordt verleend. Let op: het is mogelijk voor belanghebbenden om nog beroep in te stellen tegen deze vergunning. Dat de omgevingsvergunning mag worden gebruikt, betekent niet dat deze onaantastbaar is. De vergunning kan in de beroepsprocedure nog worden gewijzigd of ingetrokken.

Welke voorbereidingsprocedure is van toepassing?

Als een omgevingsvergunning nodig is, dan is de reguliere procedure het uitgangspunt. Van de uitgebreide procedure is pas sprake als deze uitdrukkelijk van toepassing is verklaard. Dit kan bijvoorbeeld zijn gedaan in de Omgevingswet of het Omgevingsbesluit. Ook kan de vergunningverlener zelf de uitgebreide procedure van toepassing verklaren. Dit mag de vergunningverlener niet zo maar doen. Dit kan alleen in de volgende situaties:

1. als het gaat om een buitenplanse omgevingsplanactiviteit die betrekking heeft op: 1) een activiteit die aanzienlijke gevolgen heeft of kan hebben voor de fysieke leefomgeving én 2) waartegen naar verwachting verschillende belanghebbenden bezwaar zullen hebben.
2. als de vergunningaanvrager hierom vraagt of hiermee heeft ingestemd.

Conclusie

In dit blog hebben wij de voorbereidingsprocedures en de rechtsbescherming bij de aanvraag van een omgevingsvergunning op hoofdlijnen besproken. Deze procedures wijzigen met de komst van de Omgevingswet niet veel. Wilt u weten of u uw plannen onder de Omgevingswet mag realiseren en welke procedure dan van toepassing is? Of heeft u een andere vraag over de Omgevingswet? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

Hoe blijft u op de hoogte?

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wkb ontstaan nieuwe kansen en uitdagingen. Een goede voorbereiding hierop is van groot belang: wijzigen vergunningsprocedures? Leiden termijnoverschrijdingen nog automatisch tot het ontstaan van een vergunning? Hoe lang zal een vergunningsprocedure duren onder de Omgevingswet? En wat gebeurt er met een vergunningsaanvraag die vóór de invoering van de Omgevingswet wordt ingediend? Op deze vragen en meer geven wij de aankomende weken in verschillende blogs antwoord. In ons volgende blog gaan wij in op het advies- en instemmingsrecht van een ander bestuursorgaan.

Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Klik hier voor een overzicht van alle geschreven blogs.