Traditionele benadering van bedrijfsfraude

De traditionele benadering van bedrijfsfraude richt zich op het voorkomen van fraude door uitgebreide checks and balances en strikte protocollen te implementeren. Wanneer bedrijfsfraude zich onverhoopt voordoet, ligt de nadruk vaak op het analyseren van interne en externe tekortkomingen in de controlesystemen. Hierbij wordt aangenomen dat falende controles of onvoldoende en slecht geïmplementeerde checks and balances de oorzaak van fraude zijn.

Als de onderneming beter had gecontroleerd of de checks and balances juist had geïmplementeerd, had de fraude niet kunnen plaatsvinden. Dit verweer wordt ook wel het ‘eigen schuld-verweer’ genoemd en zorgt ervoor dat de schade voor een deel of mogelijk zelfs volledig door het slachtoffer zelf moet worden gedragen.   

De werkelijkheid is echter te complex om volledig in protocollen te vatten. Ondanks strikte maatregelen kan fraude niet volledig worden voorkomen. Het gevaar van een te eenvoudige weergave van de werkelijkheid is dat dit een gevoel van schijncontrole creëert.

De theorie van Zwarte Zwaan

De kern van Nassim Taleb's theorie is dat zeldzame, onvoorspelbare gebeurtenissen met enorme impact (Zwarte Zwanen) de loop van de geschiedenis bepalen en dat mensen deze gebeurtenissen systematisch onderschatten en verkeerd begrijpen.

Taleb pleit voor een aanpak die rekening houdt met deze onzekerheid door veerkracht en robuustheid te bevorderen in plaats van te proberen de toekomst nauwkeurig te voorspellen. We overschatten vaak ons vermogen om complexe systemen en gebeurtenissen te voorspellen en te verklaren. Dit leidt tot een vals gevoel van zekerheid. Bovendien hebben we de neiging om de voorspelbaarheid van gebeurtenissen achteraf te overschatten, wat ons begrip van hoe onverwacht en onvoorspelbaar zulke gebeurtenissen werkelijk zijn, vertekent. Daarnaast hechten we te veel waarde aan gedetailleerde feitelijke kennis en complexe modellen, terwijl die kennis en modellen vaak niet compleet zijn en geen rekening houden met Zwarte Zwanen.

Hoe om te gaan met bedrijfsfraude?

Hoewel de traditionele benadering waardevolle inzichten biedt, kan fraude niet volledig worden voorkomen. Bovendien kan te veel focus op preventie afleiden van de core business en interne procedures inefficiënt maken. De complexiteit en onvoorspelbaarheid van bedrijfsfraude vragen dan ook om een andere aanpak.

De praktijk leert dat de uitgangspositie van organisaties vóór een fraude incident van groot belang is voor het succes van een civiele procedure. Heeft de organisatie bijvoorbeeld haar bewijspositie op orde en zijn zowel intern als extern de juiste afspraken gemaakt en onder de aandacht gebracht, dan is de kans veel groter dat de daadwerkelijke schade wordt verhaald en het eigen schuld-verweer met succes wordt weerlegd.

Organisaties zouden dan ook hun focus van preventie moeten verleggen naar het versterken van hun weerbaarheid en veerkracht. Door ervoor te zorgen dat organisaties hun zaken op orde hebben voorafgaand aan een fraude incident, creëren zij een sterke uitgangspositie om schade te beperken en deze te verhalen.

Conclusie

Kortom: accepteer dat het volledig voorkomen van bedrijfsfraude onmogelijk is. Er is altijd een kans op fraude. Richt uw aandacht niet enkel op het implementeren van uitgebreide checks and balances en strikte protocollen, maar focus op het creëren van de beste uitgangspositie voor het moment waarop fraude zich onverhoopt voordoet.

Oftewel: Be Prepared!

Heeft u een vermoeden van fraude, of wenst u de weerbaarheid van uw organisatie te verbeteren? Neem contact op met onze specialisten van Fraude, Integriteit en Compliance: Edwin Mulders, Joost Hofman, Maggie van Waaijenburg en Maud van den Nieuwenhuijzen.