Het ontbinden van overeenkomsten gebeurt geregeld en leidt meer dan eens tot conflicten. De Hoge Raad heeft op 7 juli jl. een arrest gewezen ten aanzien van de vraag of de in artikel 6:265 lid 1 opgenomen ‘tenzij-bepaling’ in contracten kan worden weggeschreven. De Hoge Raad oordeelt dat dit mogelijk is. Het gevolg hiervan is dat iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis kan leiden tot het ontbinden van de gehele overeenkomst, ook indien de gevolgen hiervan (erg) groot zijn. Hieronder leggen wij uit hoe dat zit.

De wet

In de wet (artikel 6:265 lid 1 BW) staat dat iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis de wederpartij de bevoegdheid geeft om de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden. Deze regel is van toepassing, tenzij de tekortkoming (…) de ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt.

De vraag of deze zogenoemde ‘tenzij-bepaling’ in contracten kan worden weggeschreven zodat iedere tekortkoming een volledige ontbinding van de overeenkomst kan rechtvaardigen, staat centraal in het hierna te behandelen arrest van de Hoge Raad.

Casus

In de zaak die zich voordeed bij de Hoge Raad werd door een ondernemer een hotel gehuurd van een vastgoedbedrijf. In de huurovereenkomst tussen deze partijen staan een aantal garanties. Zo garandeert de verhuurder dat onder andere het restaurant, zwembad en wellness voldoen aan alle eisen van volksgezondheid, brandveiligheid en overige veiligheid.

De verhuurder garandeert ook dat de ondersteunende apparatuur in de meest brede zin ten behoeve van de exploitatie van het hotel en de daarbij behorende horeca naar gangbare maatstaven goed functioneert.

Daarnaast zijn partijen overeengekomen dat huurder het recht heeft om de overeenkomst per direct te ontbinden in het geval de verhuurder een van de hierboven genoemde garanties niet volledig nakomt.

In de procedure komt vast te staan dat de verhuurder de garanties niet (volledig) is nagekomen. De discussie spitst zich in cassatie toe op de vraag of van de tenzij-bepaling kan worden afgeweken zodat iedere tekortkoming een ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt.

Oordeel

De Hoge Raad overweegt dat de huurder terecht heeft aangevoerd dat artikel 6:265 lid 1 BW waarin de tenzij-bepaling is opgenomen van aanvullend recht is. Het staat partijen dus in beginsel vrij om daarvan af te wijken. Nu vast is komen te staan dat de verhuurder de garanties heeft overtreden, heeft de huurder de bevoegdheid om de overeenkomst in zijn geheel te ontbinden.

Relevantie voor de praktijk

In artikel 6:265 lid 1 BW is de wettelijke regeling ten aanzien van het ontbinden van een overeenkomst opgenomen. Tot voor kort was onduidelijk of contractueel van de tenzij-bepaling in dit artikel kan worden afgeweken. Hierover heeft de Hoge Raad nu duidelijkheid verschaft. Artikel 6:265 lid 1 BW is van aanvullend recht en daarmee staat het partijen dus in beginsel vrij om contractueel andersluidende afspraken te maken.

In veel overeenkomsten zijn bepalingen ten aanzien van het recht op ontbinding van de overeenkomst opgenomen. Het ligt aan de bewoordingen van de ontbindingsbepalingen in het contract of de wettelijke tenzij bepaling buiten werking wordt gesteld. Indien dit het geval is, ontstaat bij het niet (volledig) naleven van de overeenkomst direct de bevoegdheid voor de wederpartij om de overeenkomst in zijn geheel te ontbinden, ongeacht de gevolgen van de ontbinding. 

Afhankelijk van het te dienen belang kan het gezien de recente ontwikkeling in de jurisprudentie raadzaam zijn om de tenzij-bepaling in het contract op te nemen. Op deze manier bent u er zeker van dat niet elke (kleine) tekortkoming in de nakoming van een verbintenis met zwaarwegende gevolgen kan leiden tot ontbinding van de gehele overeenkomst. Indien het te dienen belang juist gebaat is bij de mogelijkheid de overeenkomst te kunnen ontbinden bij elke tekortkoming, dient de wettelijke tenzij-bepaling in het contract te worden weggeschreven.

Zorg ervoor dat u goed op de hoogte bent van de contractuele mogelijkheden om uw overeenkomst te ontbinden. In het geval dat in uw contracten wordt afgeweken van de wettelijke regeling kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Zeker wanneer in contracten is opgenomen dat direct een ontbindingsbevoegdheid ontstaat wanneer de wederpartij de verplichtingen uit de overeenkomst niet nakomt, is het raadzaam om uw positie goed in kaart te brengen.

Contact

Twijfelt u of uw contract een mogelijkheid bevat om de overeenkomst bij een (kleine) tekortkoming direct te ontbinden? Of wilt u een overeenkomst waarin deze mogelijkheid juist wordt opgenomen? Neem dan gerust contact op met een van onze specialisten.