Beroep op exoneratiebeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar?

Levering asbesthoudende straalgrit

In deze procedure ging het om een geschil tussen Eurogrit en haar afnemer van straalgrit GSB. Het straalgrit geleverd aan GSB bleek verontreinigd te zijn met asbest. Door het leveren van een met asbest verontreinigd straalgrit komt Eurogrit haar afspraken met GSB niet na. GSB vordert daarom schadevergoeding.

Exoneratiebeding in de algemene voorwaarden

Eurogrit beroept zich echter op een exoneratiebeding uit haar algemene voorwaarden. Een exoneratiebeding is een beding op grond waarvan de wettelijke verplichting tot schadevergoeding wordt uitgesloten of beperkt. Door een beroep op een exoneratiebeding stelt Eurogrit dat haar aansprakelijkheid is beperkt en zij daardoor niet gehouden is de gehele schade te vergoeden. GSB stelt dat het beroep op het exoneratiebeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Die vraag wordt in deze zaak voorgelegd aan het Hof in Den Haag. Bij de beoordeling of de redelijkheid en billijkheid in de weg staat van een beroep op het exeoneratiebeding, oordeelt het Hof dat sprake is van een terughoudende toets.

Was het beroep op het exoneratiebeding onaanvaardbaar?

Bij de beoordeling of het beroep van Eurogrit op het exoneratiebeding in haar algemene voorwaarden onaanvaardbaar was, heeft het Hof het volgende in aanmerking genomen:

1. Een beroep op een exoneratiebeding is onaanvaardbaar, indien de schade is te wijten aan opzet of bewuste roekeloosheid. Er is sprake van een bewuste roekeloosheid bij een handelen nalaten waarvan men zich ervan bewust is dat door dat handelen of nalaten schade zou kunnen ontstaan.

Het Hof oordeelt hier dat Eurogrit van de mogelijke aanwezigheid van asbest in het straalgrit en de daaruit voortvloeiende schade niet bedacht had moeten zijn.

2. Van belang zijn ook de omstandigheden van het geval, waaronder de aard en de verdere inhoud van de overeenkomst waarin het beding voorkomt, de maatschappelijke positie en onderlinge verhouding van partijen, de wijze waarop het beding tot stand is genomen, en de mate waarin de wederpartij zich de strekking van het beding bewust is geweest.

Het Hof overweegt dat het hier gaat om twee professionele partijen die zaken met elkaar hebben gedaan. Verder laat het Hof meewegen dat in de aannemingsbranche dergelijke algemene voorwaarden gebruikelijk zijn en dat GSB er dus op bedacht had moeten zijn dat Eurogrit gebruik zou maken van een exoneratiebeding. Dat asbest een risico schept op gezondheidsschade acht het Hof evenmin voldoende grondslag om een beroep op het exoneratiebeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar te achten.

3. Tot slot mag het exoneratiebeding de aansprakelijkheid aanzienlijk beperken. Dit betreft namelijk de kern van een exoneratiebeding.

Het Hof overweegt opnieuw dat een professionele partij als GSB erop bedacht had moeten zijn dat Eurogrit gebruik zou maken van een dergelijk exoneratiebeding.

Gelet op het voorgaande ziet het Hof geen gronden om Eurogrit een beroep op het exoneratiebeding te ontzeggen en wijst de vorderingen van GSB af. 

Oplettendheid vereist!

Het oordeel van het Hof heeft verstrekkende gevolgen. Opdrachtnemers en leveranciers kunnen hun aansprakelijkheid namelijk in verre mate beperken, ook als zij zelf de afspraken niet nakomen. Bovendien zien wij in onze praktijk dat grote partijen hun algemene voorwaarden bij de kleine(re) partijen in de maag splitsen. Dat leidt niet altijd tot een rechtvaardige uitkomst.

Bij het sluiten van overeenkomsten is het daarom belangrijk om niet blindelings de algemene voorwaarden van uw contractspartij te accepteren. Mocht een exoneratiebeding opgenomen zijn in de algemene voorwaarden, dan kan dat grote gevolgen voor uw onderneming hebben. Een beroep op een exoneratiebeding wordt namelijk niet snel als onaanvaardbaar aangemerkt, waardoor de mogelijkheid bestaat dat u bij schade met lege handen achterblijft. Daarom is het van belang dat u – zeker bij grote opdrachten – de overeenkomst laat checken door een juridisch specialist. Ook kunt u een eigen set algemene voorwaarden van toepassing verklaren.

Wilt u meer weten over hoe om te gaan met algemene voorwaarden, dan adviseren wij u daar graag over.