VAN VAR NAAR DBA

Het zzp-contract en de VAR

Het zogenaamde zzp-contract (zelfstandige zonder personeel) komt niet met zoveel woorden voor in de wet. Deze overeenkomst is meestal gebaseerd op een overeenkomst van opdracht, die wel een wettelijke basis kent. De overeenkomst van opdracht biedt doorgaans veel meer vrijheden dan de arbeidsovereenkomst (met daarbij behorende zekerheden als ontslagbescherming, doorbetaling bij ziekte e.d.).

De afgelopen jaren heeft deze contractvorm een enorme toevlucht genomen. Enerzijds door de economische crisis, anderzijds door het feit dat de wet de positie van andere flexwerkers (bepaalde tijd contracten, payroll etc.) heeft versterkt.

Tegenover het grote voordeel van de zzp-overeenkomst (meer flexibiliteit/vrijheid) staat ook een belangrijk risico, namelijk dat de arbeidsrelatie toch als een (verkapte) arbeidsovereenkomst wordt gezien. Dat kan bijv. gebeuren als de feitelijke uitvoering van de werkzaamheden niet (meer) correspondeert met de inhoud van de overeenkomst. 

Als dat gebeurt kan de opdrachtgever o.a. worden geconfronteerd met aanzienlijke (na)heffingen van de Belastingdienst.  

De afgelopen jaren kon dit fiscale risico nog worden afgedekt met een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Als de opdrachtnemer een geldige VAR-wuo of VAR-dga[1] kon overleggen, dan had de opdrachtgever de zekerheid dat inhouding en afdracht van loonbelasting en sociale premies achterwege kon blijven, Zelfs als achteraf zou blijken dat de arbeidsrelatie (toch) als een dienstbetrekking moest worden geduid.

Wet Deregulering Arbeidsrelaties

Deze ‘garantie’ gaat echter op de schop, met de invoering van in de Wet Deregulering Arbeidsrelaties, die per 1 mei 2016 in werking treedt[2].  De VAR wordt afgeschaft en onder de nieuwe wet zal gewerkt gaan worden met (model)overeenkomsten. Deze modelovereenkomsten worden door de Belastingdienst gepubliceerd op haar website, maar kunnen ook door belangenorganisaties, opdrachtgevers en/of opdrachtnemers worden opgesteld en ter beoordeling aan de Belastingdienst worden voorgelegd. Dit is overigens niet verplicht.

Als wordt gewerkt volgens een (model)overeenkomst die door Belastingdienst is opgesteld of (vooraf) beoordeeld, dan hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen in te houden/te betalen.  
Dit is echter een schijnzekerheid, want in de nieuwe wet wordt namelijk ook bepaald dat als achteraf zou blijken dat de manier van werken niet volgens de (goedgekeurde) overeenkomst gaat (en toch sprake is van een dienstbetrekking) de opdrachtgever alsnog loonheffingen moet inhouden/betalen. 

Bovendien is het maar de vraag hoeveel overeenkomsten straks überhaupt de goedkeuring van de Belastingdienst kunnen wegdragen.  De op de website van de Belastingdienst gepubliceerde modelovereenkomsten zullen in de praktijk lang niet altijd bruikbaar zijn. Opdrachtgevers en opdrachtnemers willen daaraan dus eigen bepalingen toevoegen of hun eigen overeenkomst opstellen. Eerder werd de indruk gewekt dat het relatief eenvoudig zou zijn om goedkeuring van de Belastingdienst te verkrijgen, maar lezing van het recent gepubliceerde Beoordelingskader[3] leidt toch tot de conclusie dat de toetsing veel strikter zal zijn dan verwacht. Ook in de media verschijnen volop verontrustende berichten over het effect van deze regelgeving op het bestaansrecht van de zzp-er.  Zie bijv. artikel in het Financieel Dagblad d.d. 31-3-2106 met als kop  “Beëindig desnoods contract met zzp’er”.

Conclusie

De tijd zal nog moeten leren hoe het Beoordelingskader in de praktijk zal uitpakken. 
Nu op voorhand duidelijk is dat de garantie die de VAR bood komt te vervallen, kan echter al wel de conclusie worden getrokken dat het belang om goede contracten (met deugdelijke vrijwaringen) te gebruiken nog meer is toegenomen. Het is dus verstandig om na te (laten) gaan of uw bedrijf gebruik maakt van solide, op de nieuwe regelgeving afgestemde,  contracten en een daarop aansluitende werkwijze. LXA is u hierbij graag van dienst.

[1] Wuo staat voor ‘winst uit onderneming’, dga voor ‘directeur groot aandeelhouder’

[2]  De belastingdienst hanteert nog wel een overgangs- resp. implementatietermijn tot 1 mei 2017 waar Belastingdienst wel toezicht houdt, maar (behoudens duidelijke fraude) nog geen handhavingsmaatregelen toepast.

[3] De Handreiking DBA is hier te raadplegen.