NIEUWE SPELREGELS UWV BIJ REORGANISATIE

In een nieuwsbrief eerder dit jaar informeerden we u over de nieuwe spelregels van het UWV en de ontwikkelingen in de rechtspraak. Zie: ‘Trends in reorganisatieland’.

Per 1 oktober jl. zijn de spelregels van het UWV opnieuw aangepast.

In voornoemd artikel maakten we al de balans op dat UWV in toenemende mate kritisch was bij de behandeling van ontslagaanvragen wegens bedrijfseconomische redenen. Meer in het bijzonder ten aanzien van de onderwerpen medezeggenschap en herplaatsing. Ook in de rechtspraak zagen wij een kritische houding op deze onderwerpen.

Het afgelopen jaar zijn door de Hoge Raad meerdere relevante uitspraken gewezen op het gebied van bedrijfseconomische ontslagen. Inmiddels heeft het UWV deze jurisprudentie vertaald in de spelregels die gelden bij een reorganisatie en dat heeft geleid tot een nieuwe versie van de Uitvoeringsregels UWV ‘Ontslag om bedrijfseconomische redenen’.

Wijzigingen van de spelregels

De (belangrijkste) wijzigingen in de Uitvoeringsregels UWV zijn:

• Toetsing bedrijfseconomische reden ook op bedrijfsonderdeel toelaatbaar

De Hoge Raad heeft in het zogeheten ‘ANWB arrest’ bepaald dat onder omstandigheden de bedrijfseconomische reden voor ontslag niet getoetst wordt op het niveau van de onderneming maar bij een bedrijfsonderdeel van de onderneming, als dat ten dienste staat van een doelmatige bedrijfsvoering en het bedrijfsonderdeel voldoende zelfstandigheid heeft. Dit standpunt van de Hoge Raad is nu ook verwerkt in de Uitvoeringsregels.

• Begrip Uitwisselbare functie geconcretiseerd

In het ‘KLM arrest’ heeft de Hoge Raad bepaald dat het bij Uitwisselbare functies van belang is wat de functie in de praktijk in het algemeen (dus niet op basis van de specifieke invulling door een individuele werknemer) behelst. Bij de vergelijking van functies zijn ook de omstandigheden waaronder deze functies worden verricht, relevant. Dit standpunt van de Hoge Raad is verwerkt in de Uitvoeringsregels. Ook zijn voorbeelden van omstandigheden toegevoegd.

• Nuancering van de herplaatsingsverplichting

De Hoge Raad heeft in het ‘Shell arrest’ bepaald dat het bij het herplaatsingsvereiste niet gaat om een resultaatsverplichting van de werkgever, maar om wat in de gegeven omstandigheden in redelijkheid van de werkgever kan worden gevergd. Hiermee wordt de werkgever een nieuwe maar zekere beoordelingsruimte gelaten. Deze uitleg is verwerkt in de Uitvoeringsregels. Overigens, deze wijziging doet niet af aan de (nog steeds) vergaande herplaatsingsplicht, maar geeft daaraan wel een nuancering die er voorheen niet was. 

• Volgorde herplaatsing bij stoelendans

De vrijheid van de werkgever om bij herplaatsing de werknemer te selecteren die het meest geschikt is wordt beperkt als een functie geheel vervalt en delen van die functie terugkomen in een andere functie (de zogenoemde ‘stoelendans methode’). Dan moet de werkgever kort gezegd die functie aanbieden aan de werknemer die ‘geschikt’ is op basis van de omgekeerde afspiegelingsvolgorde. In de praktijk ook wel bekend als het 'terugspiegelen'.

De Hoge Raad heeft in het hiervoor al genoemde ‘ANWB arrest’ bepaald dat deze verplichting tot het aanbieden van de functie op basis van de hoogste afspiegelingsrechten niet geldt ten aanzien van werknemers die weliswaar niet als ‘geschikt’ zijn aangemerkt, maar wel als (door om- of bijscholing) ‘geschikt te maken’. Dit standpunt van de Hoge Raad is verwerkt in de Uitvoeringsregels. 

Conclusie

Het UWV heeft de jurisprudentie van de Hoge Raad verwerkt in haar Uitvoeringsregels. Dit biedt op onderdelen de nuancering die zeer gewenst is voor de praktijk. Een goede en zorgvuldige voorbereiding blijft echter noodzakelijk. Denkt u hierbij onder meer aan een juiste toepassing (en onderbouwing) van de bedrijfseconomische redenen, accurate beschrijvingen van Uitwisselbare functiecategorieën, op juiste wijze afspiegelen en terugspiegelen, en hoe te voldoen aan de vergaande (en voortdurende) herplaatsingsinspanningen.

Voor meer informatie over alle regels en procedures, advies over een juiste aanpak of begeleiding bij voorgenomen bedrijfseconomische ontslag(en) / een reorganisatie neem gerust contact op. Team Arbeidsrecht van LXA adviseert u graag.